Mitral qapaq xəstəlikləri hansılardır?

Nəfəs darlığı, ürək döyüntüsü, aritmiya, döş qəfəsində ağrılar, huşunu itirmə, ayaqlarda şişkinlik, qanlı bəlğəm öskürək, arxa üstə uzana bilməmə mitral qapaq xəstəliyinin əlamətləri ola bilər. Bu simptomların bir neçəsi çox vaxt eyni vaxtda mövcuddur. Mitral qapaq xəstəliklərinin simptomlarını müşahidə etmək cərrahi qərarların qəbulu prosesində vacibdir.

Şikayətləri ilə kardioloqa müraciət edən xəstədə aparılan exokardioqrafiya və angioqrafiya ilə qapaq xəstəliyi diaqnozu qoyula bilər. Əməliyyata ehtiyacı olmayan qapaq xəstələri dövri exokardioqrafik müayinələrlə izlənilir. Bəzən qapaq xəstəliyi başqa bir ürək xəstəliyinin araşdırılması zamanı təsadüfən diaqnoz edilə bilər.

Mitral qapaq əməliyyatları çox müxtəlif olsa da, ümumiyyətlə iki yerə bölünür:

1) dəyişdirmə

2) Yenidənqurma (təmir)

Mitral qapağın dəyişdirilməsi:  Xəstə qapağın tamamilə çıxarılması və mexaniki və ya bioloji protez qapaqlarla əvəz edilməsi prosesidir.

Mexanik klapanlar ümumiyyətlə çox sərt karbon materialından hazırlanır, onların səthləri nanometrik olaraq yağlanır və bu səthlərdən qan axını asanlaşdırmaq üçün istehsal olunur. Bu, klapanlar quraşdırıldıqdan sonra qan dövranı sistemində laxtaların yığılmamasını təmin edir. Lakin mexaniki qapaq nə qədər keyfiyyətli olsa da, əməliyyatdan sonra qan durulaşdıran Coumadin (Warfarin) dərmanının istifadəsi məcburidir. Qan durulaşdırıcıların optimal tənzimlənməsi nəticəsində mexaniki klapanlar illərlə rəvan işləyir.

Bioloji qapaqlar laboratoriyalarda işləndikdən sonra donuz qapağı, dana perikardı (ürək pərdəsi) və at perikardı kimi bioloji materiallar hazırlanaraq istehsal olunur. Bioloji klapanlar mexaniki (metal) klapanlara nisbətən daha tez xarab olurlar. Çünki bədən taxılan bioloji papağı yad maddə kimi görür və ona qarşı immun reaksiya göstərməyə başlayır. İllər sonra bioloji qapaqlar degenerasiyaya (çürüməyə) başlayır. Bu proses hər bir xəstə üçün fərqlidir. Mitral bioloji qapaq sistol zamanı (ürək döyüntüsü) gərginləşən qapaq olduğundan aorta bioloji qapaqdan daha tez degenerasiyaya uğrayır. Onların ömrü ümumiyyətlə 5 ildən 15-20 ilə qədərdir.

Mitral qapaq təmiri:  Əgər mitral qapaq vərəqlərinin qığırdaq quruluşu çox zədələnməmişsə, əhənglənmə göstərmirsə və ya yalnız ürəyin genişlənməsi səbəbindən sızma varsa, təmir üçün uyğun ola bilər. Təmir xəstə üçün üstünlüklərinə görə ən uyğun cərrahi üsuldur. Qapaq təmirindən sonra xəstələr qan durulaşdıran dərmanlardan istifadə etmirlər, qanaxma, laxtalanma (Emboli) və ya qapaq infeksiyası riski demək olar ki, sıfıra bərabərdir. Məşhur Ürək Cərrahı Alain Carpentier (Paris, Fransa) illərdir mitral təmirdə ürək cərrahları üçün qabaqcıl olmuşdur və bu metodun bütün dünyada yayılmasına imkan vermişdir. Onun texnikaları ilə kardiocərrahlar illərdir çox uğurlu əməliyyatlar həyata keçiriblər.

Həm mitral qapaq təmiri, həm də mitral qapağın dəyişdirilməsi kiçik kəsiklərlə həyata keçirilə bilər. Yuxarıda qeyd olunan üsullar adətən sağ döş altında və ya iman lövhəsində edilən 5 sm-lik kəsik vasitəsilə tətbiq oluna bilər.

Mitral Qapaq Cərrahiyyəsinin müvəffəqiyyət nisbəti 97% ilə 99% arasında dəyişir. Bu əməliyyat üçün əsas risk faktorları cərrahiyyə əməliyyatının gec vaxtının olması, ağciyər hipertoniyasının inkişafı (daxili təzyiq), ritm pozğunluqlarının başlaması, ürəkdə laxtalanmaların əmələ gəlməsi, ürək döyüntüsünün azalması (aşağı EF), qocalmış yaş və yan xəstəliklər.